|
|
DIŞ EKONOMİK İLİŞKİLER KURULU (DEİK) |
Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK), Türk özel sektörünün dış ticaret, uluslararası yatırımlar, hizmetler, müteahhitlik ve lojistik başta olmak üzere, dış ekonomik ilişkilerini yürütme, bu bağlamda yurt içi ve dışı yatırım imkânlarını araştırma, Türkiye’nin ihracatını artırmaya katkı sağlama ve benzeri iş geliştirme çalışmalarını koordine etmekle görevlidir.
Bu amaçla 1986 yılında kurulan DEİK, 11 Eylül 2014’de çıkarılan 6552 sayılı kanunla yeni bir yapıya kavuşmuş, daha da güçlendirilerek “Türk özel sektörünün dış ekonomik ilişkilerini yürütme” görevini tamamıyla üstlenmiştir. Kasım 2014 tarihi itibarıyla DEİK’in 99 kurucu kuruluşu, 120 iş konseyi ve bu konseyleri oluşturan 900’e yakın üye firması ve üye firmalarının da DEİK bünyesinde 2000’e yakın temsilcisi bulunmaktadır.
Vizyon, Yaklaşım ve Hedefleri
DEİK’in vizyonu kamu, sivil toplum ve özel sektör işbirliği ile bölgesel ve küresel düzlemde ekonomik ve siyasi gelişmelere yön verebilecek, makroekonomik istikrarı yakalamış, küresel rekabet gücüne, lider girişimcilere ve markalara sahip, yüksek teknoloji üretebilen, yenilikçi, dünya ticaretinde önemli pay sahibi, dünyanın başlıca yatırım, finans ve AR-GE merkezlerinden biri olan ve her alanda çağdaş standartları uygulayan bir Türkiye’dir.
Dış ekonomik ilişkilere bir bütün olarak yaklaşmayı ilke edinen DEİK, dış ticaret, Türkiye’ye yönelik yabancı yatırımlar ve Türk özel sektörünün dış yatırımları, yurtdışı müteahhitlik, enerji, bankacılık ve finans ve lojistik alanlarını kapsayan çalışmalar gerçekleştirmektedir.
DEİK bu hedeflere ulaşmak için aşağıdaki faaliyetlerde bulunmaktadır: Kamu kurum ve kuruluşlarına gerekli hallerde görüş vermek, şirketlerin mevcut pazarlarında derinleşmelerini ve yeni pazarlara ulaşmalarını sağlamak, uluslararası etkinlikler düzenlemek, dış ekonomik ilişkilere dair stratejiler üretmek ve uygulamak, iş dünyasının ihtiyaç duyduğu bilgileri üretmek, Türkiye’ye daha fazla doğrudan yabancı yatırım gelmesini sağlamaya yönelik çalışmalarda bulunmak, özel sektörün gerek ulusal, gerekse de bölgesel ve küresel etkileşim ağlarını genişletmesini sağlamak, şirketlerin birer küresel oyuncu olma hedefleri doğrultusunda kurumsal kapasitelerinin artışına yönelik eğitim programları düzenlemek, kamu diplomasisini desteklemek ve kültür-sanat faaliyetleri başta olmak üzere ikili ve çok taraflı sosyal ilişkilerin gelişiminde aracı olmak, uluslararası ve çokuluslu kuruluşlarda Türk iş dünyasını temsil etmek ve uluslararası platformlarda Türkiye adına lobi yapmak.
Kurumsal Yapısı
DEİK, faaliyetlerini 99 kurucu kuruluş ve üyeleri tarafından desteklenerek gerçekleştirir. DEİK organları, Genel Kurul, Yönetim Kurulu, İcra Kurulu, Denetim Kurulu, İş Konseyleri, Yüksek İstişare Kurulu ve Danışma Kurullarıdır.
Yönetim Kurulu
DEİK Yönetim Kurulu, Genel Kurul tarafından dört yıllık süre için seçilen biri başkan olmak üzere, otuzbeş üyeden oluşur. Yönetim Kurulu, kurucu kuruluşlar arasında yer alan TOBB, TİM, TÜSİAD, MÜSİAD ve TMB temsilcilerinden beş asil üye ile iş konseyleri başkanları, diğer kurucu kuruluş temsilcileri ve delegeler arasından seçilen diğer üyelerden belirlenir. DEİK’in Yönetim Kurulu Başkanı Yönetim Kurulu üyeleri arasından T.C. Ekonomi Bakanı tarafından seçilir.
İcra Kurulu
İcra Kurulu, Yönetim Kurulunun kendi üyeleri arasından seçtiği oniki üye ile İcra Kurulu Başkanından oluşur. Yönetim Kurulu Başkanı aynı zamanda İcra Kurulu Başkanıdır. İcra Kurulu’nun beş üyesi TOBB, TİM, TÜSİAD, MÜSİAD ve TMB temsilcilerinden, iki üyesi diğer kurucu kuruluş temsilcileri arasından, dört üyesi iş konseyi başkanları arasından, bir üyesi ise Genel Kurulun diğer üyeleri arasından seçilir. İcra Kurulu kendi içinden iki başkan yardımcısı seçer.
Denetim Kurulu
Denetim Kurulu, DEİK Genel Kurulu tarafından dört yıl süre için delegeler arasından seçilen beş asil ve beş yedek üyeden oluşur. Denetim Kurulu üyelerinin aynı zamanda DEİK ve İş Konseylerinin diğer organlarında görev almamış olmaları esastır.
İş Konseyleri
DEİK’in kurumsal işbirliği tesis etme mekanizması İş Konseyleri’dir. Ülke iş konseyleri, sektörel iş konseyleri ve özel amaçlı iş konseyleri olmak üzere, üç farklı iş konseyi yapısı bulunmaktadır.
İkili ülke iş konseyleri yabancı muhatap kuruluşlarla imzalanan işbirliği anlaşmaları ile kurulmakta olup, ilgili ülkelerle karşılıklı ekonomik ilişkilerin geliştirilmesini hedeflemektedir. Kasım 2014 itibariyle DEİK bünyesinde faaliyet gösteren 113 ülke ile kurulmuş ikili ülke konseyleri Afrika, Amerika, Asya - Pasifik, Avrasya, Avrupa Birliği, Güneydoğu Avrupa, Körfez ve Ortadoğu olmak üzere, 8 bölge konseyi çatısı altında toplanmıştır.
İş Konseyleri iki kısımdan oluşmaktadır. Bunlardan birisi Türk tarafı, diğeri ise diğer ülkedeki muhatap kuruluştur. Söz konusu muhatap kuruluşlar ilgili ülkelerin özel sektörünü temsil eden kurumlar arasından seçilmektedir. Konseyler her sene düzenli olarak “İş Konseyleri Ortak Toplantıları” düzenlemektedir.
Sektörel ve özel amaçlı iş konseyleri ile bölge konseylerinin her birinin ayrı Genel Kurulu mevcuttur. Konsey genel kurulları her yıl toplanmakta olup, iki yılda bir seçimli genel kurul toplantıları yapılmaktadır. Bu toplantılarda her bir iş konseyinin yürütme kurulu seçilmektedir. Yürütme kurulu üyeleri kendi aralarından İş Konseyi Başkanını seçmekle yükümlüdürler.
İş konseyleri yürütme kurulları, düzenli aralıklarla toplanarak, ikili ve çok taraflı işbirliği fırsatları, sorunlar ve güncel gelişmelerle ilgili değerlendirmede bulunur. Ticari ve ekonomik ilişkilerin geliştirilmesi için gerekli olan politikalar, çözümler ve mekanizmalar konusunda Yönetim Kurulunun belirleyeceği ana stratejiler çerçevesinde öneriler geliştirilmesi ve bu alandaki olanakları tespit etmek amacıyla araştırmalar yapılması yürütme kurullarının görevleri arasındadır. İş konseyleri, görev alanına giren konularda tanıtıcı faaliyetlerde bulunur.
Ülkemizin küresel değer zincirindeki konumunun ileri noktalara taşınması ve hizmet ihracatı potansiyelinin geliştirilmesi amacıyla DEİK bünyesinde sektörel iş konseyleri kurulmuştur. Bu çerçevede Sağlık Turizmi İş Konseyi, Eğitim Ekonomisi İş Konseyi, Enerji İş Konseyi, Lojistik İş Konseyi ve Uluslararası Teknik Müşavirlik İş Konseyi faaliyetlerini sürdürmektedir.
Özel amaçlı konsey olarak kurulan Dünya Türk İş Konseyi ise yurt dışında faaliyet gösteren Türk girişimcileri tek bir çatı altında toplamayı, Yurt Dışı Yatırımlar İş Konseyi ise Türk özel sektörünün yurtdışı yatırım dinamiklerini kavrama, yurtdışı yatırımlar sürecinde ortaya çıkan ihtiyaçlara yanıt üretme ve kamu ile yüksek düzeyde eşgüdüm sağlamak için öncü kurumsal yapı olmayı hedeflemektedir.
Yüksek İstişare Kurulu
DEİK’in yıllık faaliyet ve programlarının gözden geçirilmesi ve ülke ekonomik stratejileri ile uyumluluğunun sağlanarak ülkemiz ekonomik menfaatleri doğrultusunda değerlendirilmesi amacıyla Ekonomi Bakanı başkanlığında yılda en az bir kez toplanan ve üyelerinin Bakan tarafından belirlendiği kuruldur.
Danışma Kurulları
DEİK, iş konseylerinin strateji oluşturma faaliyetleri ve sektörel çalışmaları açısından gerekli görülmesi durumunda Yönetim Kurulunun belirleyeceği dış ekonomik ilişkilerle bağlantılı kişi ve kurumlardan oluşturulan geçici nitelikteki kurullardır.
Üyelik
DEİK'in amaçlarına uygun olarak Türkiye'de faaliyet gösteren ve Türk Ticaret Kanunu hükümlerine göre kurulmuş şirketler ile serbest meslek mensupları ve Türkiye’de mukim ve faal yabancı şirketlerin irtibat ofisleri Yönetim Kurulunun uygun bulması halinde bir veya birden fazla iş konseyine üye olabilirler.
DEİK Çalışmaları
DEİK; Dünya Ticaret Örgütü (WTO), Dünya Bankası (WB), Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası (EBRD), Asya Kalkınma Bankası (ADB), Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD), Çokuluslu Yatırımlar Garanti Kuruluşu (MIGA), Asya Kalkınma Bankası (ADB), Afrika Kalkınma Bankası (AfDB),İslam Kalkınma Bankası (IDB) ve Gelişen Sekiz Ülke (D-8) gibi uluslararası kuruluşlar ile işbirlikleri kurma ve yapılan işbirliği ve çalışmalar aracılığıyla Türk işadamlarına yeni imkânlar yaratma konusunda çaba harcamaktadır.
DEİK uluslararası niteliğe sahip etkinlikler düzenlemeye de özel önem atfetmektedir. Türk-Amerikan İş Konseyi tarafından New York’ta her yıl üst düzey Türk ve Amerikan hükümet ve özel sektör temsilcilerinin katılımıyla Türk ekonomisinin ve iş dünyasının durumunun analiz edildiği ve yatırım fırsatlarının genel bir resminin çizildiği “Yatırım Konferansları” gerçekleştirilmektedir. Türk-Amerikan İş Konseyi’nin diğer bir geleneksel toplantısı da Amerikan - Türk Konseyi (ATC) işbirliğinde 30 yıldır Washington’da düzenlenmekte olan Türkiye-Amerika ilişkileri konulu ortak yıllık konferanstır.
Türk ve Alman KOBİ’leri arasında işbirliğinin geliştirilmesi ve karşılıklı ticaret hacminin artırılmasını hedefleyen Türk - Alman Yatırım ve İşbirliği konferansı Almanya’nın etkili kurumlarının desteği ile yapılmaktadır.
Uluslararası finans kuruluşlarını her yıl Londra’da biraraya getiren Londra Finans ve Yatırım Konferansları DEİK’in gerçekleştirdiği geleneksel faaliyetler arasındadır.
Arap dünyası, Türkiye ve diğer ülkelerden üst düzey hükümet temsilcileri, politikacılar ve bankacılık, finans, ticaret ve sanayi sektörü liderlerinden oluşan seçkin bir katılımcı kitlesini biraraya getiren “Türk-Arap Ekonomik Forumu” Türkiye Cumhuriyeti Başbakanlığı ve Al Iktissad Wal Aamal Group himayesinde DEİK tarafından düzenlenen bölgesel nitelikli iş ve ekonomi etkinlikleri arasında önemli yer tutmaktadır.
Dış ekonomik ilişkiler kapsamında yer alan konularda strateji geliştirme çalışmaları gerçekleştiren DEİK, hazırladığı raporlarla Türk işadamlarına faaliyette bulundukları ülke ekonomileri hakkında bilgi vermekte ve işbirliği imkânlarını tanıtmaktadır. Ayrıca DEİK, yabancı işadamları için Türk ekonomisi ve DEİK çalışmaları konusunda kapsamlı bilgi sağlayan bir iş portalına da sahiptir. “How to do business: Investors’ Guide to Turkey”, “Turkish Business Outlook” gibi yayınlar, iş yapma rehberleri ve çeşitli sektörler için raporlar DEİK tarafından hazırlanmaktadır. İnternet platformları da oluşturan DEİK, Türkiye’nin sağlık turizmi potansiyelini artırmaya yönelik www.healthinturkey.com, yabancı öğrencilerin Türkiye’deki yüksek öğrenim imkânları ve Türk üniversiteleri hakkında bilgilendirilmesi amacı taşıyan www.studyinturkey.org, dünya üzerindeki Türk girişimcilerin ortak bir portal üzerinde iletişim kurmalarına olanak sağlayanwww.dtik.org.tr, dış dünyanın Türkiye ekonomisi hakkında bilgilendirilmesini hedefleyen www.turkey-now.org ve Rusça olarak yayınlananwww.delovayaturtsia.org sitelerinin yürütücüsüdür.
DEİK, Dünyadaki güncel gelişmeleri takip ederek, işadamlarına daha zengin bilgiler sunabilmek amacıyla önemli araştırma kurumları ve önde gelen yayın organları ile işbirliği yapmaktadır.
“Etkinlik” kadar, “yetkinlik” odaklı çalışmalara da imza atmayı hedefleyen DEİK dış ekonomik ilişkiler kapsamına giren hizmet ihracatı, karşılıklı yatırımlar, KOBİ’lerin ihracat ve finansman kapasitelerinin artırılması gibi yetkinlik kapasiteleri oluşturmaya ve geliştirmeye yönelik kurumsal girişimlerini çağın dönüşen koşullarına göre durmaksızın yinelemekte; bu işlevleri, Genel Sekreterlik bünyesinde görev yapan deneyimli kadrosu ve DEİK üyeleri arasından oluşturulan “çalışma grupları” aracılığı ile gerçekleştirmektir.
DEİK Genel Sekreterliği
DEİK Genel Sekreterliği; DEİK’in ve iş konseylerinin Yönetmelik ve ilgili mevzuat ile tanımlanan çalışmalarını Yönetim Kurulu, İcra Kurulu ve iş konseyleri yürütme kurulları tarafından alınan kararlar doğrultusunda yürütür.
Genel Sekreterlik İş Konseylerinin çalışmalarını Yönetim Kurulunun belirlediği strateji ve politika önerileri çerçevesinde yönlendirir ve DEİK organları ile ilişkilerinde koordinasyonu sağlar. |
|